نسخه الکترونیک چیست؟ میتوان از نام نسخه الکترونیکی متوجه ماهیت آن شد. در نسخه نویسی عادی یا همان کاغذی، پزشک داروها را روی سربرگ مطب یا درمانگاه یا دفترچه بیمار مینوشت. اکنون این روند تغییر کرده است و از ابتدای دی ماه ۱۴۰۰ خبری از نسخه های کاغذی نیست.
پزشکان باید نسخه مورد نیاز بیمار را از طریق نرمافزار و بستر اینترنت ثبت کنند. بعد از ثبت، کدی به موبایل بیمار ارسال میشود. سپس او با کد یا کد ملی به داروخانه مراجعه میکند و متصدی بعد از دریافت کد و بررسی در سیستم، داروها را به مراجعه کننده تحویل میدهد. در حقیقت نسخه الکترونیک همانند نسخ فیزیکی است؛ با این تفاوت که عملیات نسخه نویسی از طریق بستر و فضای نت انجام میشود. نسخه الکترونیک پزشکان فرآیند تجویز و دریافت دارو را آسان میکند.
چرا نسخه نویسی آنلاین شد؟
عدهای معتقد هستند که نسخه الکترونیک برای دریافت پول بیشتر است؛ البته اینکه چه استدلالی پشت این حرف قرار دارد، مشخص نیست. به هر حال در کشور ما برای هر تغییری، دیدگاه مثبتی وجود ندارد و باید اجازه دهیم تا زمان بگذرد. نسخه نویسی آنلاین جدا از مشکلاتی که در ابتدای طرح خود داشت؛ اما دلایل محکمی داشت که مسئولان تصمیم به اجرا طرح نسخه الکترونیکی گرفتند. از جمله مهمترین دلایل اجرای نسخه نویسی الکترونیک میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- چاپ دفترچه برای سازمان و دولت بسیار هزینهبر بوده است؛
- امکان نظارت دقیق بر عملکرد داروخانهها وجود نداشت؛
- برای چاپ دفترچه، هر روز شاهد مراجعه تعداد افراد زیادی در جامعه بودیم که این مسئله علاوه بر شلوغی کارگزاریها، باعث اتلاف وقت افراد و سازمانهای بیمهگر میشد؛
- اشتباهات تایپی یا دست خط بد از جمله دلایلی بودند که باعث میشد تا داروخانه، داروها را به اشتباه به بیماران بدهد.
- تداخل دارویی از مهمترین مشکلات بود. از آنجا که تمامی اطلاعات دارویی بیماران در سیستم ثبت شده است، در صورت تداخل بین دو دارو، پزشک داروخانه آن را به بیمار اعلام خواهد کرد.
- پرداخت حق الزحمه پزشکان با سرعت بیشتر انجام خواهد شد (هر چند هنوز مشکلاتی در این خصوص وجود دارد).
از چه زمانی این طرح آغاز شد؟
طرح نسخه الکترونیک از خدمات تامین اجتماعی است که اولین بار در سال ۱۳۹۴ و به صورت آزمایشی در استان یزد و با تعداد ۹ پزشک آغاز شد. البته صحبت در خصوص اجرای چنین طرحی، خیلی سال است که مطرح بوده است. کم کم طرح صدور نسخه نویسی آنلاین در کل کشور گسترش پیدا کرد و استانهای خراسان رضوی، تهران، اصفهان، گیلان و البرز هم جزو استانهای تحت پوشش قرار گرفتند؛ اما از سال ۹۷ بود که اجرای طرح به صورت عمومی درآمد و از دی ۱۴۰۰ دیگر نسخ کاغذی مورد قبول قرار نگرفت.
با توجه به چالشها و مشکلاتی که این طرح داشته است؛ اما اکنون توانسته مورد استقبال خوبی قرار بگیرد. البته که چارهای جز استقبال و قبول کردن آن نیست؛ اما هر سال بسیاری از چالشها و مشکلات گذشته آن برطرف شده است. با این حال، هنوز بسیاری از زیرساختهای نسخ الکترونیک برای همه استانها اجرایی نشده است؛ اما به طور متوسط در هر استانی ۸۰% این طرح اجرایی شده است.
صدور بیش از ۲۵ میلیون نسخه (تا آخر سال ۹۹) از جمله مهمترین دستاوردهای اجرای نسخ الکترونیک است. در سال ۱۴۰۰، حداقل روزانه ۲۵۰ هزار نسخه الکترونیکی در سامانه بیمه تامین اجتماعی صادر میشد. در حال حاضر، با توجه به آمار سازمان نظام پزشکی، بیش از ۷۳% بیمارستانها به این طرح پیوستهاند.
استقبال وزارت بهداشت و سازمان سلامت از طرح و سامانه نسخه الکترونیک
در سال ۹۹ و مطابق با بند الف ماده ۷۴ قانون برنامه ششم توسعه، وزارت بهداشت مکلف به عرضه خدمات الکترونیک سلامت شد. همچنین تمامی مراکز درمانی و سازمانهای مرتبط در این حوزه را مکلف کرد تا از نسخ الکترونیکی استفاده کند. همچنین بر اساس تبصره ۱۷ قانون بودجه سال ۹۹، سازمانهای بیمهگر پایه درمان را مجبور کردهاند تا نسخ الکترونیک را بر اساس کد ملی، مشخصات فردی و شماره نظام پزشکی پزشک و دیگر اطلاعات مورد نیاز صادر کنند.
با توجه به اینکه این طرح توانسته تا باعث کاهش هزینههای اضافی روی دوش افراد و شرکتهای بیمه شود، دسترسی به خدمات را هم بسیار راحت کرده است. وزارت بهداشت بعد از اجرای طرح موفق آمیز نسخه الکترونیک تامین اجتماعی، تمامی سازمانهای مرتبط و پزشکان را موظف کرد تا از این به بعد، تمامی موارد مربوط به صدور نسخه را به صورت الکترونیکی انجام دهند.
چگونه دارو در این طرح تهیه میشود؟
با اینکه دیگر هیچ دفترچه بیمهای صادر نمیشود؛ هنوز تمامی پزشکان به سیستم آنلاین صدور نسخه مجهز نیستند و از این رو نسخهها روی برگ خود یا مجموعه پزشکی مینویسند. تنها چیزی که بیمار نیاز دارد، کد ملی است. بعد از ثبت دارو و چگونگی مصرف آن، بیمار به داروخانه مراجعه میکند و بعد از اعلام کد ملی، داروهای خود را تحویل خواهد گرفت. اگر هم پزشک نسخه را روی کاغذ نوشته باشد، فقط کافی است تا کد ملی او روی نسخه نوشته شود. داروخانه بعد از ثبت، داروها را به بیمار تحویل خواهد داد.
مدت اعتبار نسخه الکترونیکی چقدر است؟
رییس اداره پزشکان، دارو و پاراکلینیک سازمان تامین اجتماعی مدت زمان اعتبار این نوع نسخه ها را ۲ ماه اعلام کرده است.
چگونه نسخه الکترونیکی خود را ببینیم؟
برای دریافت نسخه الکترونیکی باید چه کارهایی انجام دهیم؟ پیگیری نسخه با کد ملی چگونه انجام میشود؟ نکته مهم در مورد نسخه الکترونیکی این است که شما میتوانید بدون داشتن پرینت نسخه الکترونیک و یا حتی مشاهده آن به مرکز درمانی مورد نظر مراجعه نمایید. مرکز درمانی با استعلام کد ملی شما در سامانه نسخه الکترونیک تامین اجتماعی میتواند کلیه نسخههای ثبت شده برای شما را مشاهده و مطابق با آن خدمات درمانی و داروهای مورد نیاز را به شما بدهد.
چگونه پزشکان به این طرح بپیوندند و نسخه بنویسند؟
عضو شدن در این طرح و استفاده از این خدمات برای پزشکان خیلی راحت است؛ آنها فقط به یک سیستم و قابلیت اتصال به اینترنت نیاز دارند. بعد کافی است تا در سامانه نسخه الکترونیک ثبت نام و بعد از طریق اپلیکیشن های مخصوص (بعضی شرکتها عرضه میکنند) یا سامانه اصلی اقدام به صدور نسخه کنند.
یکی از مهمترین مزایای این طرح برای پزشکان، دسترسی به سوابق دارویی بیمار است تا بدانند که نسخه اصلی مشکلی برای بیمارشان به وجود نمیآورد.
پزشکان برای استفاده از سامانه نسخه الکترونیک سازمان تامین اجتماعی لازم است تا به سایت سامانه نسخه الکترونیک مراجعه کنند. نکته اصلی این است که پزشکان حتماً نباید با سازمان تامین اجتماعی قرارداد داشته باشند. فقط لازم است تا برای صدور نسخه ثبت نام کنند.